چارچوبی برای راهبرد نظام مند نوآوری: مطالعه موردی بخش گیاهان داروئی ومعطر در ایران

نظام نوآوری متشکل از مجموعه­ای از بازیگران و نهادهایی است که برای تحقق کارکردهایی مشخص فعالیت می­کنند. ساختارها و کارکردها دارای اثر متقابل بر یکدیگر هستند و در یک تحلیل نظام­مند و جامع از نظام نوآوری نمی­توان این دو را به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد. ساختارهای مناسب، کارکردها را شکل می­دهند و کارکردها نیز می­توانند به تدریج شکل­دهنده ساختارها در نظام نوآوری باشند. علاوه بر این نظام نوآوری همواره با مجموعه­ای از چالش­ها و شکست­های محتمل روبروست. این شکست­ها می­توانند در سه دسته کلی شکست­ ساختاری، شکست بازار و شکست گذار تقسیم­بندی شوند. در این مقاله، سعی شده تا تحلیلی جامع و نظام­مند از نظام نوآوری در بخش گیاهان دارویی و معطر کشور ایران با استفاده از این چارچوب مفهومی سه سطحی ارائه شود. روش مورد استفاده در این پژوهش موردکاوی است که برای جمع­آوری داده­ها از طیف متنوعی از روش ها مانند مصاحبه، مشاهده میدانی، مشاهده مشارکتی و اسناد بالادستی استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که این بخش با شکست­های سیستمی متعددی روبروست که امکان تحقق کارکردهای مطلوب و موردنظر نظام نوآوری را از آن سلب کرده است. در پایان برخی رهنمودهای سیاستی برای رفع این مساله، معرفی شده­اند.